УЗИП - Устройство Защиты от Импульсных Перенапряженый (тармок кучланишининг киска муддатли кескин ошиб кетишидан химоя килувчи курилма)
УЗИП аслида жуда оддий нарса, ишлаш принципи эса к,уйидагича :
Купчилигимиз автомобиль моторидаги свечани курганмиз, фарфор изоляцияси бор булган, резбалик думалок кисмида битта электрод, уртадаги штири эса 2 - электроддан иборат булган бир нарса. Резбалик кисмидан чиккан бир "тили" кайрилиб бориб уртадаги штирга якин килиб к,уйилган. Бобинада юкори кучланишли импульс пайдо булади (15 - 20кВ!!) уша импульсни тромблер кайси поршен каерда турганига караб, именно кайси поршен "верхная мёртвая точка" дан утиб булганига караб, навбати билан свечаларга йуналтириб туради, тромблер бегуноки то бу симга, то у симга узатади юкори кучланишли импульсни ва уша импульс керакли свечага бориб, свечани 2та тили орасидан искра бериб сакрайди, йоки бошкача айтсак автомобил корпусига разряд булади, су'нади ва мана шу искрадан бензин йониб кетади, поршенни пастга "тепади".
Лекин мана шу свечанинг 2та тилига 220в берсак хеч нарса булмай тураверади, резбалик кисмига 1та фаза, урта штирига 2 - фазани берсак хам (380 берсак хам) хеч нарса килмай тураверади. Чунки 2та электрод орасидаги 0.3 - 0.5мм зазор (хаво зазори) бунака паст кучланиш учун катта тусик бу, яхшигина изолятор, бунака паст кучланишлардаги (220в, 380в,..., 1000в) ток бу зазордаги хаво катламини йориб, хавони "тешиб", битта электроддан 2 - сига сакраб утиб кета олмайди. Чунки хаво яхшигина изолятор булгани учун, хавонинг 0.3 - 0.5 мм калинлигини "тешиб" юбориш учун хам каттагина кучланиш керак. Бу зазорни "тешиб" искра чикариб сакраб утиб кетиш учун бобинада пайдо буладиган 15000 - 20000!! вольт кучланиш керак, шунинг учун хам бобина керак узи автомобилда.
УЗИП да хам шу принцип, бошида узи, 50 - 70 йил олдин, разрядниклар бор эди факат, сал куполрок эди.
Кейин УЗИПлар чикди, габарити ихчам булиб, модульный автоматдек булиб, шитларда дин рейкага котириладиган булиб ихчам бир нарса булди ва мухими ишлаш тезлиги анча баланд булди, разрядникларга караганда.
Разрядник жуда оддий нарса узи 👇👇👇, кучли изолятордан ясалган корпусда юкори тарафидан битта темир штири бор, корпус ичига учи учлик килиб тик,иб к,уйилган, пастки тарафига хам шундай. Тепадаги штирга фаза бериб к,уйилган, пастки штирга ЗЕМЛЯ бериб к,уйилган (Диккат! нол эмас! именно земля берилган) ва штирларнинг 2та уткир учи шу даражада бир бирига якинлаштирилганки, орасидаги зазор шундай хисобланганки нормал кучланишларда (220в, 380в, 500в, 1000в) бу зазордан ток сакраб ута олмайди, лекин тармокда катта кучланиш келиб колса (чакмокданми, у бу жихоз катта кучланиш к,узгаб юборсами, масалан баъзида ЛЭД лампаларнинг драйверлари хам катта кучланиш импульсини чикариб колади узидан) ЗЕМЛЯга ток сакраб утиб "КЗ на ЗЕМЛЮ" булади ва кабелдаги йоки шинадаги катта кучланиш ЕРга су'нади тезда.
1
#malumot
UZIP, УЗИП
#ulugbek