Сарвар акани опросларига келсак, олдинига тусатдан опрос ташаганларида тушунмадим, нима экан бу деб, хаттоки савол хам озгина бемаънирок туйилди, йук.., кейин Сарвар ака тушунтирганларидан кейин, озгина внекат килганимдан кейин тушундимки яхши мавзу экан бу..
Яъни давлат уровенида шу нарса куриб чикилайотган эканки, эл. энергия учун тарифларни гибкий килиш, янаям лунда килиб айтсак пули купрокларга, бойларга кимматрок сотиш хар бир кВт*соатни, пули кам, уртахолларга арзонрок сотиш. Лекин буни уша оиланинг бир ойлик эл. энергия истеъмолидан келиб чикиб амалга оширилади тушинишимча.
Яъни пули кам, уртахол, камбагал оилалар пули камлигидан, ортикча пули йуклигидан хамма нарсани тежайди, светни бекорга йокмайди, учириб юради, кондиционерни хам кун жуда исиб кетсагина (ану кунги кунлардака) йокади. Светларни худа бехуда йокмайди ва 1 ойда озгина кВт*соат айланади эл. счётчик. Масалан 150кВт*соат.
Бойларда эса 1та ховлида 6талаб кондиционер, пул куп, кун озгина исиса хам кондерлар йокилади ва кеча кундуз ишлаб йотади, светлар йониб йотади, подвалидаги бассейнни эл. обогревлари хам ишлаб йотади, хатто кишда корни кураб юрмаслик учун тротуарлар тагидан хам эл. обог. шланглар ташланган, кизиб туради кор, ях эриб кетади узи, курашга хожат йук. Мана бундай хонадонлар 1 ойда 800 - 1000кВт*соат!! эл. энергия истеъмол килади. Бизнинг хозирги абгор энерготизимдан келиб чикиб айтсак кайсидур маънода тизимни ортикча юкланишига, аварияларга, ортикча запчастлар, мехнат сарфига, потериега сабаб булади.
Энди агар айтилсаки.., масалан 1 ойда 150кВт*соатгача эл. энергия истеъмолига нарх 250сум/кВт*соат,
150 - 300кВт*соатгача 300 сум/кВт*соат
300 - 600 гача 350 сум
600 - 1000 гача 400 сум
1000 - ундан юкориси 450 сум
килиб белгиланса, одамлар автоматически тежамкор булиб колади, булар булмасга эл. энергияни ишлатавермайди, тариф ошиб кетадидаа.., пули камдан камрок олинади, пули купдан купрок...
Пули купни, пули куп булгани учун ундан купрок пул олса унга билинмайди унча теоретически, нега пули куп деяпмизки агар пули кам булса шунча кондиционер олмас эди уйига, уйида хар битта хонада 1тадан кондер.., обогрев бассейн, хуллас уй ичи тула гаджетлар..., ишлатган эл. энергиясидан билиб оламиз хуллас, ким камбагал, ким бой...
бир караганда йомон тактика эмас, лекин бундай карорларни бизда амалга ошириш бир оз калтисрок...
Бундай калтис карорларни амалга ошиши Халкнинг энг аввало эътикоди, менталитети, узи учун нимани кадрият деб билиши каби катор омилларга кескин боглик.
Бизда наоборот камбагаллар мардрок, узи ишлатган эл. энергия, сув, газ хуллас хамма коммунал туловларни вактида тулаб юради, буйнида карз билан юришни узига эп курмайди.
Аксар бойларнинг эса (Диккат! хамма бойлар дейилмади) коммунал туловлардан анча карзи бор..,
Камбагалга хисоблаб бериб, шунча пул тулашиз керак - деса, охирги пулини опчикиб тулайди, бойга шунча пул карз булибсиз деса " шуни у - бу нарса килиб "йук" килса булмайдими, нимадур килиб, оркага айлантириб камайтириб бер шуни" - дейди, хотя пул "чирчу" булиб йотибди...
Оиласи билан Анталияга бориб камида 1 почка, а так 2 почка пулни (20 000$!!) ташлаб келади, арзимаган 10 кунда..
Шунака имкони кенг булган, Аллох уни бой, бехожат килиб к'у'йган бойлар бошкалардан кура 100 сум, 200 сум кимматрок туласа зеч нарса килмайди узи, яна камига хар доим шундай тулайсан, баъзида ишинг юришмай колиб, яхши пул топмай колсанг хам, кейинчалик бой эмас, уртахол булиб колсанг хам хамиша шундай тарифда тулайсан демаяпти унга хеч ким, энди бир бой деган номинг чиккан экан энди пожизненно шундай киммат нархда тулаб юрасан демаяпти унга хеч ким, ишлатилган кВт*соатлардан келиб чикади тариф, хатто 3млрд!! долл. пулинг булса хам 1 ойда 150 - 200кВт*соат энергия ишлатсанг эл катори энг паст планкада тулайверасан, сани пулингни хеч ким хисобламаяпти, сан оиланг билан каерларда дам оласан, канча пулга дам оласан буни хеч кимга кизиги йук, пул саники, нима килсанг узинг биласан, факат 1 ойлик кВт*соатлар хал килади - дейилаяпти.